Kỹ năng ghi chú luôn luôn rất quan trọng, không phải chỉ trong việc nghe hiểu tiếng Anh mà còn trong mọi hoàn cảnh cần ghi nhớ thông tin khác, như nghe giảng trên lớp chẳng hạn. Hôm nay, chúng tớ take notes cho các bạn về điều này nhé:

Những khó khăn phải đối mặt

Khi nghe giáo viên giảng (trong các giờ học văn hóa ở trường, lớp) và ghi chép bài, bạn chỉ (có thể) phải đối mặt với khó khăn duy nhất là lựa chọn thông tin có ích để ghi lại. Trong khi đó, đối với việc nghe hiểu tiếng Anh, bạn sẽ phải xoay xở với khó khăn thứ hai, đó là vấn đề ngôn ngữ.

Có những lúc bạn bối rối vì không thể chép lại cả câu dài, song cũng không biết chọn từ nào để ghi lại hoặc, đã nghe được từ chứa thông tin nhưng chưa kịp ghi thì lại... nghe được một từ khác cũng mang thông tin quí giá không kém, và quên phắt luôn từ định ghi trước là gì. Lại có những lúc bạn nghe được rành rành một từ khóa, nhưng loay hoay mãi không viết nổi vì quên chính tả, để đến nỗi viết xong từ khóa đó thì đã bỏ lỡ bao nhiêu thông tin đến ngay sau nó.

Và cuối cùng, sau khi tua băng đến 3, 4 lần để bổ sung cho bản notes-taking của mình, tờ giấy của bạn vẫn chỉ là những mẩu từ được note vội vàng, sai chính tả, thậm chí, chẳng giúp bạn được gì trong
việc hệ thống những thông tin mà bài nói đưa ra. Kết cục, bạn vẫn là một chú... vịt nghe sấm, trăn trở vì kĩ năng nghe hiểu kém hiệu quả của ình.

Một số giải pháp có thể giúp ích, với “chất xúc tác” là sự luyện tập chăm chỉ, thường xuyên và nghiêm túc.

* Dành những khoảng trống thích đáng cho việc ghi chép

Đừng bao giờ take notes theo kiểu… tiết kiệm giấy, viết các chữ sát rịt lại với nhau. Tốt hơn hết là bạn hãy lấy một tờ giấy trắng, để cách lề trái và mép dưới mỗi phần 2 -3 cm để tiện bổ sung trong những lần nghe sau. Tương tự, trong quá trình ghi chép, nên cứ viết một dòng để cách một dòng, vừa dễ nhìn, đỡ rối mắt vừa dễ bổ sung chi tiết.

* Sử dụng ký hiệu và viết tắt: là giải pháp giúp tiết kiệm thời gian hàng đầu, khi mà tốc độ nói/đọc nhanh hơn nhiều so với tốc độ ghi chép, nhất là đối với người đang học ngoại ngữ như chúng ta.

Các ký hiệu quen thuộc nhất là các ký hiệu của toán học nên được sử dụng triệt để, như ‘=’ báo hiệu mệnh đề định nghĩa, ‘+’ là ký hiệu của “and”, “add”, ‘>’ ký hiệu cho ‘much more’, ‘larger than’... Các ký hiệu theo quy ước thông dụng như ‘->’ biểu thị mối quan hệ nhân quả, vs. thay cho ‘versus’ hay ‘against’, ‘<3’ thay cho ‘love’... Bên cạnh đó, đối với những từ đơn giản, có thể viết tắt đến mức cho phép, chẳng hạn, ‘people’ -> ‘pp’.

Tuy nhiên, tránh nhầm lẫn do viết... tắt quá như different và difficult, cùng viết tắt một kiểu là ‘dif’ rồi sau không “luận” ra được chữ nào với chữ nào.

* Nắm bắt những từ khóa

Trước tiên là những từ biểu thị kết cấu, tổ chức của bài nói, còn được gọi là những “sign-post”. Đó là những từ như ‘first’, ‘second’, ‘in addition’…; những từ chỉ thời điểm…

Tiếp theo là những từ được lặp đi lặp lại hay nhấn mạnh trong bài. Không phải nói nhiều thêm, những từ đó được ‘ưu đãi’ nhắc lại nhiều lần trong bài, chứng tỏ nó chứa thông tin quan trọng.

Các thành phần chính của câu (động từ và chủ ngữ) cũng cần được chú tâm hơn. Một câu nói có thể có nhiều thành phần bổ ngữ rườm rà, phức tạp, nhưng chỉ cần chủ ngữ và động từ chính được ghi lại là có thể tương đối yên tâm về mặt nội dung và thông tin của câu văn đó rồi.

* Đặt câu hỏi để tìm kiếm và liên kết thông tin

Dựa vào các từ hỏi rất quen thuộc: who, what, when, where và how để đặt ra những câu hỏi liên quan. Công việc này thường được thực hiện sau khi đã nghe và take notes một lần. Những câu hỏi tìm
kiếm thông tin được đặt ra dựa trên các chi tiết đã ghi lại được, sẽ giúp định hướng để bạn chú tâm hơn vào việc lắng nghe các chi tiết còn thiếu, tạo nên một chỉnh thể các nội dung liên quan trong bài nói. Nhớ dùng các từ hỏi trên và đưa câu hỏi bằng tiếng Anh, kẻo tiếng mẹ đẻ sẽ khiến bạn phân tán mạch tư duy.

Có được một bản notes-taking mà nhìn vào đó nắm bắt được nội dung bài nghe, là một sự thành công, một “công trình” lớn của người học ngoại ngữ. Vì thế, đừng nản chí khi bản notes-taking của bạn chưa được hoàn chỉnh và hữu ích. Chỉ cần có tinh thần rèn luyện, nó sẽ ngày càng “đầy đặn” và hữu dụng cho bạn hơn, trong việc trả lời các câu hỏi thi nghe hóc búa. Chúc các bạn thành công.